Służąca jest osobą, która dopuszczana jest do największych tajemnic gospodarzy. Ze względu na swój zawód ogląda ich sypialnie i garderoby, zagląda do talerzy, przysłuchuje się rozmowom, obserwuje swoich gospodarzy i poddaje surowej ocenie.

Celestyna, mimo młodego wieku, ma za sobą służbę w wielu domach. Po pierwszej rozmowie z nową panią oraz po pobieżnym zlustrowaniu domu, może z grubsza przewidzieć z jaką osobą ma do czynienia i czego się może po niej spodziewać. Poznajemy Celestynę kiedy rozpoczyna pracę w prowincjonalnej posiadłości w Normandii. Pierwsze wrażenie w nowym miejscu nie jest korzystne. Prowincja po Paryżu wydaje się szara i nudna, ludzie brzydcy i tępi, pani skąpa i nieprzyjemna a pan bezwolny. Wraz z nią służą w domu stangret/ogrodnik Józef oraz kucharka Marianna.

Celestyna prowadzi dziennik, gdzie umieszcza zapiski na temat swoich gospodarzy oraz wspomina poprzednie domy w których służyła. Wspomina również okresy, kiedy nie mając pracy korzystała z biur pośrednictwa oraz domów prowadzonych przez siostry zakonne. Bywało, że ze względu na urodę miała także propozycje od pań prowadzących przybytki rozkoszy. Określa wszystkie te formy działalności jako handel żywym towarem. Na każdym etapie czuła się jak towar wystawiony na sprzedaż albo rzecz, która ma czemuś służyć. Kiedy jednak spotyka się z ludzkim podejściem ze strony pracodawców, odpłaca im niewdzięcznością.

Dziennik bez skrupułów pokazuje nam życie wyższych i niższych sfer Francji końca XIX w. Celestyna opisuje swoich pracodawców bezwzględnie pokazując ich rozwiązłość, hipokryzję, fałszywą religijność. Opisuje również osoby ze swojej sfery – innych służących, kamerdynerów itd. Jako służąca nie przebiera w słowach opisując swoich państwa ale niechcący odsłania przed nami również swoją niegrzeczną duszę i postępki swoich kolegów i koleżanek. Stosunki między służbą a państwem wyglądają tu jak zmaganie się dwóch sił. Państwo wprowadzają ograniczenia i pilnują porządku, służba próbuje obejść ograniczenia, coś ukraść, coś zaniedbać, żeby było miło i wygodnie. Im bardziej służba zaniedbuje pracę, tym bardziej państwo pilnują. Im bardziej pilnują, tym bardziej służba kombinuje. Kiedy jednak trafią na dom, gdzie gospodarze są liberalni rozpuszczają się jak dziadowski bicz.

Niesforna służąca spotyka w końcu swojego mężczyznę, który początkowo nie wzbudza w niej cieplejszych uczuć, przeciwnie, wydaje jej się brzydki i tępy, jednak z czasem budzi się  niej fascynacja i całkowicie mu się poddaje.

Dziennik sprawia wrażenie autentycznego. Celestyna używa zwrotów, których mogła używać newykształcona pana, czasem próbuje przedstawić siebie w lepszym świetle. Opisując moralnie wątpliwe wydarzenia, wtrąca czasem, że ona robiła to co wczyscy dla towarzystwa, natomiast nie popiera tego.

Posiadacze czytników lub innych urządzeń obsługujących formaty epub lub mobi mogą kupić tę książkę za 0 zł z woblink.com.

Wydawnictwo: Czytelnik, 1977
Tłumaczenie: Maria Zenowicz
Liczba stron: 434
Forma wydania: papierowa
Moja ocena: 4,5/6