Kumernis od początku zadziwia. Już przy wejściu widz czuje się zaskoczony, wkracza bowiem prosto w miejsce akcji, czyli do kościoła.  Aktorzy są już na scenie i śpiewają, czuć zapach kadzidła. Wchodzący trafiają na widownię przechodząc w procesji. Kiedy już wszyscy zajmą swoje miejsca, aktorzy demontują układ który tworzą i przystępują do przedstawienia opowieści.

Życie bohaterów ujęte jest w ramy religijne, tak jak życie większości z nas jest zależne od religijnego kalendarza,  obrzędów i zasad. Scenografia oparta jest na schemacie ikonostasu. Rusztowanie podzielono na boksy, gdzie rezydują postaci poszczególnych  świętych. Aktorzy schodzą na scenę aby opowiedzieć swoją część historii – apokryf.

Ta opowieść bierze swój początek z postaci Kumernis – ludowej świętej nieuznanej przez kościół, a jednak czczonej. Tutaj każdy jest święty, bo święte jest życie. Święci – nasi bohaterowie – nie wyróżniają się ani szczególnie bogobojnym życiem ani dobrocią. Prowadzą zwyczajne życie, wetknięci na swoje miejsca przez koleje losu i kultywowaną tradycję. Tragedią Kumernis – głównej bohaterki – jest to, że odrzuca ona utarte drogi i szuka własnej – szuka prawdy i miłości. Poddaje w wątpliwość sens życia według przyjętych przez pozostałych bohaterów schematów. Obnaża stereotypy, które często dostrzec można na co dzień. Patrząc na wykreowane postaci można bowiem odnieść wrażenie, że to już kiedyś było, gdzieś spotkaliśmy te dziecięce marzenia, rozczarowania, smutki, rozterki, niesprawiedliwość, paradoksy. Kolejne pokolenia żyją bez miłości, kształtują nowe pokolenia, które nie są w stanie nic zmienić i również żyją bez miłości. Panie stworzyły postaci tragiczne, wzruszające i nieszczęśliwe, panowie natomiast wtłoczeni zostali w schemat męskiej dominacji i rywalizacji.

Fakt, że Kumernis i Cyryla grają aktorzy znani wcześniej z seriali może mieć pewne znaczenie dla sztuki. Duda-Gracz bazuje na legendzie ludowej, czymś co znane jest i czczone powszechnie. Seriale to również rozrywka tworzona dla mas. Może to i trochę naciągane, ale wydaje mi się znaczące, że aktorzy grający główne postaci mieli wcześniej kontakt z kulturą masową. Zaskoczeniem była dla mnie świetna rola Magdy Kumorek. Pamiętam ją z ról serialowych, a tu pokazała się z zupełnie innej, bardziej ambitnej strony.

Kumernis to przedstawienie mocne, przygnębiające i niewątpliwie dla dorosłych. Pozostawia widzów wstrząśniętych historią o niespełnionej miłości, którą być może sami przeżywali, z opisem świata, który dobrze znają, choć może nie bezpośrednio. To opowieść o nas samych, bo albo jesteśmy tymi, którzy szukają tego sensu i tej miłości, albo tymi, którzy bez szemrania podporządkowują się kolejom losu i narzuconym warunkom. Opowieść o Kumernis jest jak pobudka z letargu, kiedy zaczynamy nagle żyć świadomie i przejmujemy za siebie odpowiedzialność. Bardzo polecam.

Na koniec jeszcze proponuję posłuchać co o swoim przedstawieniu mówi Agata Duda-Gracz:

Obejrzyjcie też fragmenty spektaklu. Twórcom kompilacji bardzo spodobały się sceny z dyskoteki, mogę jednak zapewnić, że przedstawienie jest bardziej urozmaicone.

Scenariusz, reżyseria, scenografia, kostiumy: Agata Duda-Gracz
Muzyka: Łukasz Wójcik
Ruch sceniczny: Tomasz Wesołowski
Reżyseria światła: Katarzyna Łuszczyk
Konsultacja literacka: Michał Pabian
Asystent reżysera: Agata Schweiger
Asystent reżysera: Dagmara Olewińska
Asystent reżysera: Weronika Kuśmider
Asystent scenografa: Konrad Laprus
Inspicjent: Krzysztof Przyłuski

Obsada:
MATECZKA ŚWIĘTA PRAKSEDA – Dorota Kowalewska
TATUŚ ŚWIĘTY IZYDOR – Aleksy Perski
PANIENKA ŚWIĘTA LUDKA – Katarzyna Wojasińska
PANIENKA ŚWIĘTA BENWENUTA – Renia Gosławska
PANIENKA ŚWIĘTA KUMERNIS – Magda Kumorek
MŁODZIANEK ŚWIĘTY ALBERT – Rafał Ostrowski
MŁODZIANEK ŚWIĘTY CYRYL – Cezary Łukaszewicz
MĄŻ ŚWIĘTY FLORIAN – Jerzy Michalski
MĄŻ ŚWIĘTY JEREMIASZ – Marcin Słabowski
WOŁEK ŚWIĘTY POLNY, WARSZAWIAK – Mateusz Deskiewicz
KURKA ŚWIĘTA PODWÓRKOWA, PANIENKA PRZYBŁĘDA, BABCIA – Marta Kwiatkowska
KOGUTEK ŚWIĘTY NAPŁOTNY, MIESZKO Z LASU – Jan Napieralski
KAMIEŃ ŚWIĘTY WOŁAJĄCY, LOLEK – Wojciech Daniel
MODRZEW NIEŚWIĘTY – Krzysztof Suszek