Michael wrósł w środowisko w którym żyje, choć się tam nie urodził. Mieszka w Niemczech, pracuje w renomowanej firmie, przyjął miejscowy sposób życia i filozofię. W jego życie wkracza ojciec, o którym matka mówiła, że nie żyje. Spotkanie ludzi pochodzących z różnych kultur, różnych pokoleń może być zapalnikiem bomby lub początkiem czegoś dobrego. Jak będzie tym razem?

Spotkanie jest pełne emocji, zaciekawienia, czasem radosne, czasem pełne dystansu. Czy dwóch dorosłych mężczyzn będzie mogło nadrobić stracony czas? Wydaje się, że ojciec miał zupełnie inny cel, film jednak zostawia wiele spraw otwartych, niedopowiedzianych.

Tak czy inaczej, Mikael dowiaduje się o sobie czegoś nowego. Uświadamia sobie prawdę, którą zepchnął gdzieś do najdalszego zakątka umysłu. Jak powiedział jeden z bohaterów: on nie wie co się z nim dzieje. Mikael uświadamia sobie, że choćby nie wiem jak bardzo się starał, Niemcem nigdy nie będzie, bo jest kimś innym. Zresztą kto chciałby być Niemcem? – pyta jego niemiecki przyjaciel. Bo czy musimy stawać się kimś innym?

Dodatkowe spojrzenie na sprawy imigranckie rzuca sprawa Afrykańczyka, który stara się o pobyt w Niemczech i argumentuje chęć pozostania w Berlinie tym, że jest wolnym człowiekiem i powinien mieć prawo decydować gdzie będzie mieszkał. Dopiero po spotkaniu z ojcem Michał rozumie jego argumenty i dopiero wtedy przyjmuje, że są one słuszne z punktu widzenia człowieka.

Film Antoniak wchodzi głęboko w rozterki na temat naszego pochodzenia, tożsamości kulturowej i praw człowieka. Sprawia, że zaczynamy się zastanawiać kim jesteśmy i co nas kształtuje. Czy możliwe jest wrośnięcie w obcą kulturę, traktowanie jej jak własną? Czy w ogóle tego chcemy? Czy powinniśmy do tego dążyć? Michał trafia do grupy imigrantów, którzy wieczorami spotykają się we własnym gronie i wracają do własnej kultury. On tego nie doświadcza. Czy to oznacza, że jest mniej wart? Czy ma jeszcze coś wspólnego z Polską? Wreszcie jak to wygląda z drugiej strony? Czy ojciec faktycznie widzi w nim syna czy tylko bankomat? Chciał spotkania z synem czy miał w tym interes?

Odpowiedzi na te pytania wcale nie są oczywiste. Film pozostawia nas w zamyśleniu nad kwestią znaczenia pochodzenia, kultury, relacji z innym człowiekiem. Dodać należy, że Jakub Gierszał, Andrzej Chyra oraz Christian Löber tworzą zgrane trio aktorskie, choć różni ich bardzo wiele. Ich gra, choć pozbawiona wybujałej ekspresji, przenosi na widza wiele emocji, z pomocą blisko prowadzonej kamery. Za pomocą czarno-białych zdjęć, w przeciwieństwie do Idy i Zaćmy, autorzy nie nawiązują to do czasów sprzed barwnej technologii, a wprowadzają spokojną i ascetyczną estetykę, która pozwala skupić się na najważniejszych emocji bohaterów.

Obejrzałam ten film podczas 42 Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.

Tytuł: Pomiędzy słowami / Beyond Words, 2017
Scenariusz i reżyseria: Urszula Antoniak
Zdjęcia: Lennert Hillege
Montaż: Milenia Fiedler, Nathalie Alonso Casale
Scenografia: Katarzyna Jędrzejczyk, Grace Nicholas, Miren Oller
Obsada:
Jakub Gierszał jako Michael
Andrzej Chyra jako Stanisław
Christian Löber
Justyna Wasilewska
Philip Wilhelmi
Małgorzata Krukowska