Wichrowe Wzgórza – Emily Brontë

Emily Brontë - Wichrowe Wzgórza (okładka)
Emily Brontë – Wichrowe Wzgórza (okładka)
Społeczny Instytut Wydawniczy ZNAK, 2013
Liczba stron: 368
Forma wydania: papierowa
Moja ocena: 5/6
rating stars 5,0
 

Pan Lockwood, dzierżawiąc Drozdowe Gniazdo, nawet nie podejrzewa, jaka tajemnica się z nim wiąże. Już odwiedzając swego sąsiada i właściciela posiadłości Pana Heathcliffa, widzi, że Wichrowe Wzgórza, ich właściciel i służba to ludzie ponurzy i niechętni przyjezdnym. Lockwood jednak nie zraża się, uznając, że choć sam jest samotnikiem, stosunki z sąsiadem należy utrzymywać. To postanowienie stanie się dla niego powodem przykrości, jakie spotkają go ze strony Heathcliffa. Dopiero w czasie choroby, unieruchomiony przez dłuższy czas, dowiaduje się od służącej, jaka była historia rodzin Ernshawów, Lintonów i samego Pana Heathcliffa.

Opowieść rozpoczyna się, kiedy stary Ernshaw, zamiast obiecanych dzieciom prezentów, przynosi do domu głodne, porzucone dziecko. Postanawia wychować je razem ze swoimi dziećmi jak ich brata. Kiedy jednak sam umiera, władzę w rodzinie przejmuje jego syn Hindley, który Heathcliffa nienawidzi. Traktuje go jak parobka, odmawia prawa do nauki, oraz zabrania kontaktów ze swoją siostrą, z którą spędzali wiele czasu.

Kiedy Cathy dojrzewa, postanawia poślubić sąsiada, Linthona, tego samego, z którego wraz z Heathcliffem śmiali się jako dzieci. Heathcliff wówczas znika, aby pojawić się po kilku latach jako inny człowiek.

Powrót Heathcliffa to moment kulminacyjny powieści. Od tego zdarzenia postępuje upadek obu rodzin nie bez jego udziału. Doprowadza on do przejęcia obu majątków – Wichrowych Wzgórz i Drozdowego Gniazda. Staje się panem, a dotychczasowi właściciele albo umierają albo są od niego zależni. Umiera również Cathy, jego miłość i jedyny sens życia.

Heathcliff jako gospodarz jest skąpy, jako pan zaś wykorzystuje sytuację, próbując podległe sobie osoby poniżyć i upodlić. Przychodzi jednak moment, kiedy sprawy doczesne przestają go interesować. Chce połączyć się ze swoją miłością i tylko taką nadzieją żyje. W końcu opuszcza ten padół łez.

Kiedy tyrana już nie ma, atmosfera Wichrowych Wzgórz wypogadza się, a w ludzi wstępuje dobro i spokój. Córka Cathy, która również trafiła pod wątpliwą opiekę Heathcliffa, podejmuje próbę naprawienia wyrządzonych przez niego szkód. W Wichrowych Wzgórzach znowy panuje miłość i radość.

Wichrowe Wzgórza często opisywane są jako romans, jednak historia Cathy i Heatcliffa zawiera więcej elementów. Ich relacja przypomina mi uzależnienie, takie, gdzie dwie osoby na zmianę dręczą się i godzą. Dwójka dzieciaków, a potem młodych ludzi, sprawia wrażenie, że za nic mają otaczający ich świat, dla nich wartością jest przebywanie razem, własne zabawy i bieganie po wrzosowiskach. Obok nich jednak mieszkają inni ludzie, którzy mają wpływ na ich życie.

Cathy postanawiając poślubić Lintona, zdradza Heathcliffa i wartości, które były dla nich ważne, choć mówi, że robi to, aby mu pomóc. Jako żona wpasowuje się w ramy, jakie społeczeństwo stworzyło dla statecznej mężatki, dopasowując się do męża. Powrót Heathcliffa burzy ten spokój. Jego postać owiana jest tajemnicą, nic nie wiadomo na temat jego losów, jednak wraca jako człowiek z określoną pozycją i zaczyna wprowadzać swoje porządki. Powoli, ale konsekwentnie przejmuje oba majątki. Nie okazuje przy tym litości, jest okrutny i wyrachowany, jednak nic nie daje mu ostatecznej satysfakcji. Wciąż chce więcej. Tylko czy napędza go chciwość? Raczej nie, albo może nie tylko. To zemsta, która ma ugasić poczucie krzywdy za złe traktowanie i rozdzielenie z Cathy. Dopiero nadzieja na powtórne połączenie z ukochaną daje mu ukojenie. Odchodzi spokojny.

Drugą ważną sprawą wydaje mi się rozważanie nad wpływem na naturę człowieka. Heathcliff po powrocie czuje się skrzywdzony, staje się zły, stosując pewne naciski i manipulacje powoduje, że ludzie wokół niego stają się gorsi. Ale sam się taki nie stworzył. Wypełniająca go złość i gorycz powstały w wyniku poniżenia przez Hindleya. Kiedy jednak młoda Cathy przeciwstawia się mu i okazuje odrobinę współczucia młodemu Haretonowi, a on zakochuje się w niej, zła passa zostaje przerwana i dobro wraca.

Niektóre elementy powodują, że nastrój powieści kojarzy się z opowiadaniami Edgara Allana Poe. Nastrój niesamowitości, jaki tworzy przyroda Wichrowych Wzgórz spotęgowany jest przez pojawiające się duchy, rozkopane groby, a także przekonanie o miłości poza grób. Pochodzenie i losy Heathcliffa nie są znane, pojawia się znikąd i powraca znikąd. Pojawia się skojarzenie z diabłem, który przychodzi zasiać zło, a potem wraca do siebie.

Znajdziemy w tej książce również nawiązania do ówczesnych norm moralnych i zasad współżycia między ludźmi. Ilość bohaterów jest ograniczona, są to tylko dwie rodziny i ich służący, ale na ich przykładzie bardzo dobrze widać jakie role pełnili poszczególni członkowie rodziny, jakie było ich znaczenie, w jaki sposób funkcjonowało i jak wyglądało kształcenie dzieci. Na przykładzie Cathy widzimy przejaw ówczesnej pruderii: Cathy chorowała, chorowała, aż urodziła dziecko.

Wydaje mi się w końcu, że można poszczególnym osobom lub grupom osób przyporządkować jakieś cechy, które je określają. Dzieci bogatszych rodzin są rozkapryszone i samolubne, służące nie potrafią się przeciwstawić dzieciom, jeśli nawet próbują, to w końcu ulegają lub dają się wykiwać, wykonują polecenia gospodarzy zamykając uszy na niesprawiedliwość. Właściciele majątków są słabi i bezradni wobec siły i sprytu. Najbardziej wierzący Józef jest dwulicowy i fałszywy. I wreszcie Heathcliff, reprezentuje ambitnych, ale poniżanych biedaków bez korzeni, którzy na punkcie poczucia wlasnej wartości są bardzo wrażliwi i są w staie zabić dla spełnienia swojej ambicji i rewanżu za poniżenie, nawet za cenę życia ukochanej osoby. Czy tak autorka widziała swoje otoczenie?

Jeśli nie czytaliście jeszcze tej książki, a chcielibyście to nadrobić, jest ona do pobrania na stronie Virtualo w multiformacie.

Dodaj komentarz