Robert Marshal napisał W kanałach Lwowa na podstawie wspomnień osób, które przeżyły oraz ich dzieci. Powstała z tego relacja o próbie przetrwania grupki osób. W getcie we Lwowie od jakiegoś czasu krążyły pogłoski o jego likwidacji. Grupa Żydów postanowiła szukać dla siebie schronienia i dokopała się do kanałów pod miastem, którędy przepływa rzeka Pełtew, nieczystości i wody opadowe. Pod ziemią spotykają kanalarza Sochę, który decyduje się pomóc Żydom za pieniądze. Autor wyliczył, że zgodnie z wartością pieniądza w tamtych czasach, Socha pomagał im za bochenek chleba dziennie. Dużo to, czy mało, nie mnie oceniać. W dniu likwidacji getta do podziemi weszło o wiele więcej osób, niż można było uratować. Próby wydostania się na powierzchnię kończyły się śmiercią. W końcu w kanałach została tylko grupa Chigera, którą opiekował się Socha.

Marshall opisuje codzienną egzystencję kilkunastu ludzi w bardzo trudnych warunkach, w brudzie, smrodzie, wilgoci, bez gwarancji, że te wyrzeczenia przyczynią się do uwolnienia. W grupie powstają napięcia, nie wszyscy są w stanie spędzić tyle czasu razem, a ambicja podpowiada im, że powinni o coś walczyć. Część osób opuszcza towarzyszy, część natomiast wykazuje się bohaterstwem w codziennym życiu. Nadejście Armii Czerwonej jest dla nich wyzwoleniem ale tylko na krótko. Szybko orientują się, że rządy komunistów zmierzają do represji i kolejno szukają sobie nowego miejsca w Polsce.

W dzisiejszych, coraz bardziej sterylnych czasach, przebywanie kilkanaście miesięcy pod ziemią, w wilgoci, brudzie i zaduchu wydaje się nie do pomyślenia, ale kiedy człowiek ma wybór – to, albo śmierć – co zrobi? Obserwowanie ludzi, którzy mają różne temperamenty i różnie u nich z uczciwością, w małej grupie, na niedużej powierzchni, to byłoby świetne pole do badań, gdyby nie świadomość, że siedzimy sobie wygodnie w suchym fotelu, a tam, na kartach książki toczy się prawdziwa walka o życie, opisana prosto, bezpośrednio i realistycznie.

Na podstawie książki W kanałach Lwowa Agnieszka Holland nakręciła film W ciemności. Film nieco różni się od pierwowzoru. Pokazano w nim więcej aspektów życia na powierzchni – rodzinę Sochy, relacje Polaków i nacjonalistów ukraińskich, niebezpieczeństwa jakie groziły Żydom – przez co wydaje się on bardziej dramatyczny, jednak i z książką i z filmem warto się zapoznać. Nie bez znaczenia dla filmu jest również świetna rola Roberta Więckiewicza, który wcielił się w postać Sochy.

Wydawnictwo: Świat Książki, 2011
Tłumaczenie: Krzysztof Puławski
Liczba stron: 235
Forma wydania: papierowa
Moja ocena: 5/6